Różnica: to, co postrzegane vs to, co postrzega
Cała praktyka Nisarga Yogi rozpoczyna się od jednego, pozornie prostego rozróżnienia: różnicy między tym, co jest postrzegane, a tym, co postrzega. W tym prostym cięciu świadomości — w tej chwili, gdy uwagę przenosi się z treści doświadczenia na samą zdolność doświadczania — rozpada się cały świat błędnej identyfikacji. Sri Nisargadatta Maharaj wielokrotnie powtarzał, że dopóki utożsamiasz się z tym, co się pojawia, jesteś uwięziona lub uwięziony w polu zmian, a więc w świecie narodzin i śmierci. Gdy jednak rozpoznasz siebie jako to, co widzi, a nie to, co jest widziane, wchodzisz w zupełnie inny wymiar — wymiar, który nie rodzi się i nie umiera, bo jest samym światłem postrzegania.
To rozróżnienie nie jest filozoficznym konceptem, lecz najbardziej praktycznym narzędziem, jakie można sobie wyobrazić. Spójrz na swoje ciało — jest postrzegane. Czujesz jego ciężar, ruch, ciepło, zmęczenie. Zauważasz jego kształt i ograniczenia. Ale to, co jest świadome ciała, samo nie jest ciałem. Następnie spójrz na emocje: pojawiają się, zmieniają, znikają. Bywają gwałtowne, przyjemne, bolesne, lecz wszystkie mają wspólny mianownik — są obserwowalne. Umysł — również. Płynie w nim strumień myśli, komentarzy, wspomnień, analiz. Ale nawet ten strumień jest widziany. Widzisz więc ciało, emocje, myśli, wspomnienia, pragnienia. Wszystko to jest przedmiotem doświadczenia.
Zadaj teraz pytanie: kim lub czym jest to, co o tym wie? Kim jest to, co postrzega? To pytanie nie wymaga intelektualnej odpowiedzi, lecz zatrzymania. W tym zatrzymaniu zaczyna błyszczeć oczywistość: to, co postrzega, nie jest żadnym obiektem. Nie ma kształtu, koloru, początku ani końca. Nie można go zobaczyć, dotknąć, opisać ani pojąć, ponieważ jest podmiotem wszystkich możliwych pojęć. To, co postrzega, jest czystą obecnością, świadomością samą w sobie.
To rozróżnienie ma siłę promienia lasera — przecina wielowarstwową iluzję tożsamości. Gdy przywykniesz do obserwowania tego, co postrzegane, z pozycji świadka, odkryjesz, że żaden przedmiot doświadczenia nie jest tobą. Ciało starzeje się i zmienia, emocje przypływają i odpływają, myśli pojawiają się i znikają, ale ty — jako świadoma obecność — pozostajesz niezmieniona. To właśnie miał na myśli Maharaj, mówiąc: „Wszystko, co się pojawia, musi zniknąć. Ty jesteś tym, co nie pojawia się ani nie znika.”
W praktyce oznacza to, że każda sytuacja życiowa może stać się przestrzenią weryfikacji tej różnicy. Kiedy czujesz gniew, możesz zauważyć: gniew jest postrzegany. Kiedy czujesz strach: strach jest postrzegany. Kiedy czujesz radość: radość jest postrzegana. Nic z tego nie jest tobą, ponieważ ty — jako świadomość — jesteś tym, co to widzi. Ten prosty gest odklejenia się od zawartości umysłu otwiera niewyobrażalną przestrzeń wolności. Nie musisz już kontrolować myśli ani walczyć z emocjami. Wystarczy, że zauważysz: to, co widziane, nie jest widzącym.
Maharaj często mówił, że większość ludzi popełnia elementarny błąd percepcyjny — biorą film za ekran. Film to świat postrzeżeń, zdarzeń, ciał, emocji i idei. Ekran to świadomość, która pozwala im się pojawić. Film się zmienia, ale ekran pozostaje. Jeśli utożsamiasz się z filmem, żyjesz w nieustannym napięciu i lęku, bo każda scena może się skończyć tragicznie. Jeśli jednak rozpoznasz siebie jako ekran, możesz oglądać film z pełnym zaangażowaniem, ale bez uwięzienia. Wtedy pojawia się nowa jakość działania: cicha współobecność, pozbawiona przymusu, a jednak pełna życia.
Z filozoficznego punktu widzenia to rozróżnienie stanowi rdzeń wszelkiej autentycznej duchowej ścieżki — od adwajty po buddyzm mahajany. Ale w Nisarga Yodze jest ono sprowadzone do samej esencji, pozbawione wszelkiej ornamentyki. Nie chodzi o system, tylko o wgląd. Nie o medytacyjną technikę, lecz o nieustanne rozpoznawanie tej samej prawdy w każdej chwili dnia. To, co widzisz, jest tymczasowe. To, co widzi, jest wieczne.
Zauważ więc teraz — czytasz te słowa. Słowa są postrzegane. Umysł je interpretuje, tworzy sens, emocje, wspomnienia. Ale świadomość, w której te procesy się dzieją, pozostaje nietknięta. To ona jest cichym świadkiem wszystkich zjawisk, a zarazem samą podstawą ich istnienia. Gdy uczysz się pozostawać w tym rozróżnieniu, zaczynasz żyć w stanie, który Nisargadatta nazywał naturalnością — nisarga, spokojnym byciem bez przymusu utożsamienia.
To rozpoznanie jest jak klucz, który otwiera drzwi do wszystkich dalszych etapów. Bo dopiero kiedy widzisz jasno, że nie jesteś tym, co się pojawia, możesz naprawdę odkryć, czym jesteś — tym, co zawsze było, zanim pojawiło się „ja”.
Wezwanie do działania
- 📘 Kup nasze podręczniki i przewodniki: książki, e-booki, audiobooki
- 🌐 Zapisz się na nasze kursy online, grupy praktyki, mentoring 1:1
- 📺 Zasubskrybuj nasz kanał YouTube: Nisarga Yoga
- 🧘 Szkoła Medytacji: sprawdź nasze zajęcia stacjonarne
- ✨ Napisz do nas: kontakt@manifestowanie.pl
